بازار های مالی جهانی

بازار های مالی جهانی به مجموعه‌ای از بازارها و بورس‌هایی اطلاق می‌شود که در آن‌ها معاملات مربوط به ابزارهای مالی مختلف مانند سهام، ارز، کالا، اوراق بهادار، مشتقات و سایر دارایی‌ها انجام می‌شود. این بازارها نقش مهمی در تسهیل تبادل سرمایه، تأمین مالی، و تعیین قیمت دارایی‌ها دارند. در زیر برخی از مهم‌ترین بازار های مالی جهانی معرفی شده‌اند:

بازار بورس سهام (Stock Markets):

این بازار های مالی جایی هستند که سهام شرکت‌ها خرید و فروش می‌شود. مهم‌ترین بورس‌های سهام در جهان عبارتند از:

• بورس نیویورک (NYSE): یکی از بزرگ‌ترین بورس‌های سهام دنیا در نیویورک است که در آن سهام شرکت‌های بزرگ جهانی معامله می‌شود.
• نازداک (NASDAQ): بورس دیگری در نیویورک است که بیشتر به فناوری و شرکت‌های نوپا (استارتاپ‌ها) اختصاص دارد.
• بورس لندن (LSE): یکی از قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین بورس‌ها در جهان است که در لندن قرار دارد.
• بورس توکیو (TSE): بورس معتبر در ژاپن که سهام شرکت‌های بزرگ آسیایی را معامله می‌کند.

بازار ارز (Forex or FX Market):

این بازار یکی از بزرگ‌ترین بازار های مالی جهان از نظر حجم معاملات است و در آن ارزهای مختلف دنیا به صورت جفتی (مانند یورو/دلار) خرید و فروش می‌شود. بازار فارکس 24 ساعته و 5 روز در هفته فعال است و تأثیر زیادی بر اقتصاد جهانی دارد.

بازار کالا (Commodity Markets):

در این بازارها، کالاهای مختلف مانند نفت، طلا، نقره، گاز طبیعی، گندم و دیگر مواد خام معامله می‌شود. برخی از مهم‌ترین بورس‌های کالا عبارتند از:

• بورس کالای شیکاگو (CME): یکی از بزرگ‌ترین بورس‌های کالا در جهان است که در شیکاگو قرار دارد.
• بورس کالای لندن (LME): بورس معروفی برای تجارت فلزات است.

بازار اوراق بهادار (Bond Markets):

در این بازار، اوراق قرضه دولتی، شرکتی و سایر انواع اوراق بهادار معامله می‌شود. این بازارها به تأمین مالی دولت‌ها و شرکت‌ها کمک می‌کنند.

بازار مشتقات (Derivatives Markets):

این بازارها شامل معاملات ابزارهای مشتقه مانند قراردادهای آتی، اختیار معامله، و معاملات آتی است که ارزش آن‌ها از قیمت دارایی‌های اصلی مانند سهام، ارز و کالاها گرفته می‌شود.

بازار های مالی دیجیتال و رمزارزها:

با گسترش تکنولوژی، بازار های مالی دیجیتال مانند بازار رمزارزها به سرعت رشد کرده‌اند. این بازارها شامل ارزهای دیجیتال مانند بیت‌کوین، اتریوم، و سایر رمزارزها است که به صورت آنلاین و بدون نیاز به واسطه‌های سنتی مثل بانک‌ها، معامله می‌شوند.

بازار سرمایه‌گذاری خصوصی (Private Equity Markets):

این بازارها جایی هستند که سرمایه‌گذاران خصوصی در شرکت‌ها و پروژه‌های نوپا سرمایه‌گذاری می‌کنند. معمولاً این سرمایه‌گذاری‌ها به صورت غیرعلنی و با ریسک بالا انجام می‌شود.

این بازارهای مالی به صورت هم‌زمان به تبادل سرمایه، شفافیت قیمت‌ها، و مدیریت ریسک در اقتصاد جهانی کمک می‌کنند.

بورس ایران:

بورس ایران، که به طور رسمی بورس اوراق بهادار تهران (TSE) شناخته می‌شود، یکی از مهم‌ترین بازار های مالی کشور است و جایی است که سهام شرکت‌ها، اوراق قرضه، و سایر ابزارهای مالی در آن خرید و فروش می‌شود. بورس تهران نقش حیاتی در تأمین مالی شرکت‌ها، ایجاد شفافیت در قیمت‌ها، و جذب سرمایه‌گذاران دارد.

ویژگی‌های اصلی بورس ایران:

تأسیس و تاریخچه بورس ایران : بورس اوراق بهادار تهران در سال ۱۳۴۶ تأسیس شد و در ابتدا به عنوان یک بازار محدود برای خرید و فروش سهام شرکت‌های ایرانی شروع به کار کرد. از آن زمان تا کنون، بورس تهران رشد و توسعه زیادی داشته است.

ساختار بازار بورس ایران : بورس تهران شامل چند بخش اصلی است:

• • بازار اول: برای شرکت‌هایی که شرایط عمومی و مالی خوبی دارند و در آن سهام شرکت‌های بزرگ و معتبر معامله می‌شود.
  • بازار دوم: برای شرکت‌هایی که هنوز به شرایط کامل نرسیده‌اند و معمولاً شرکت‌های کوچکتر یا نوپاتر در این بخش قرار دارند.
  • بازار ابزارهای مالی مشتقه: در این بازار ابزارهایی مانند قراردادهای آتی و اختیار معامله برای تأمین مدیریت ریسک و شفافیت بیشتر معامله می‌شود.
  • بازار فرابورس: یک بازار برای شرکت‌های کوچک‌تر یا شرکت‌هایی که شرایط ورود به بورس اصلی را ندارند.

انواع ابزارهای مالی بورس ایران :

• • سهام: بخش عمده‌ای از معاملات بورس ایران به خرید و فروش سهام شرکت‌ها اختصاص دارد.
  • اوراق مشارکت و صکوک: ابزارهای مالی اسلامی که به عنوان راهی برای جذب سرمایه و تأمین مالی پروژه‌های مختلف استفاده می‌شوند.
  • اوراق قرضه: دولت و شرکت‌ها برای تأمین مالی از این نوع اوراق استفاده می‌کنند.
  • مشتقات مالی: شامل ابزارهایی مانند قراردادهای آتی و اختیار معامله که در بورس کالا یا مشتقات بورس تهران معامله می‌شود.

شاخص‌های بورس ایران:

• • شاخص کل بورس (TEDPIX): شاخص اصلی بورس ایران است که تغییرات قیمت سهام تمام شرکت‌های موجود در بازار را نشان می‌دهد.
  • شاخص بازار اول و دوم: شاخص‌های جداگانه برای بازارهای مختلف بورس هستند که عملکرد این بازارها را نشان می‌دهند.
  • شاخص‌های صنعت: برخی از صنایع خاص مانند صنعت خودروسازی، فولاد، نفت و گاز، و… نیز شاخص‌های خاص خود را دارند.

نهادهای نظارتی بورس ایران :

• • سازمان بورس و اوراق بهادار ایران: مسئول نظارت و تنظیم فعالیت‌های بورس و بازارهای مالی است.
  • شرکت بورس اوراق بهادار تهران: مسئول اجرای فعالیت‌های اجرایی بورس و فراهم کردن زیرساخت‌های لازم برای معاملات است.

تأثیرات اقتصادی و سیاسی بورس ایران:

بورس تهران به دلیل ارتباط نزدیکی که با اقتصاد ایران و وضعیت سیاسی کشور دارد، معمولاً تحت تأثیر تصمیمات اقتصادی و سیاسی قرار می‌گیرد. قیمت‌ها و معاملات در بورس ایران به شدت از تحولات داخلی مانند تغییرات قیمت نفت، سیاست‌های دولت، و تغییرات نرخ ارز تأثیر می‌پذیرند.

نحوه معامله در بورس ایران:

• • بورس ایران به صورت روزانه و در ساعات مشخصی (معمولاً از ۹ صبح تا ۱۲:۳۰ بعد از ظهر) فعال است.
  • معاملات از طریق کارگزاری‌ها و به صورت آنلاین انجام می‌شود. هر فرد می‌تواند از طریق کارگزاری‌ها وارد بازار شود و سهام بخرد یا بفروشد.

بازارهای فرعی بورس ایران بورس ایران:

• فرابورس ایران (IFB): فرابورس ایران به عنوان یکی از بازار های مالی فرعی برای شرکت‌های کوچک‌تر و بازار های مالی خاص شناخته می‌شود. در فرابورس شرکت‌هایی که شرایط ورود به بورس اصلی را ندارند، می‌توانند فعالیت کنند. فرابورس ایران شامل انواع ابزارهای مالی همچون سهام، اوراق مشارکت، و اوراق سلف است.

بورس کالا و بورس انرژی بورس ایران:

• بورس کالا: در بورس کالا، محصولات کالایی مانند فلزات، پتروشیمی، کشاورزی و سایر مواد خام معامله می‌شود. بورس کالا به تأمین بازارهای مورد نیاز صنایع مختلف کمک می‌کند.
• بورس انرژی: بازار معاملات انرژی مانند نفت، گاز، برق و سایر منابع انرژی در بورس انرژی ایران انجام می‌شود.

بورس ایران به عنوان یک ابزار مهم برای جذب سرمایه و تسهیل تجارت در داخل کشور، نقش اساسی در اقتصاد کشور ایفا می‌کند.

مقایسه بورس ایران با بازار های مالی حهانی:

مقایسه بورس ایران با بازار های مالی جهانی مانند فارکس (Forex) و کریپتو (Cryptocurrency) می‌تواند نکات جالبی را در خصوص ویژگی‌ها و تفاوت‌های این بازارها به نمایش بگذارد. هرکدام از این بازار های مالی ویژگی‌های منحصر به فرد خود را دارند و به نوعی برای گروه‌های مختلف سرمایه‌گذاران جذاب هستند. در ادامه به بررسی این تفاوت‌ها می‌پردازم.

نوع بازار و ابزارهای مالی

• بورس ایران (TSE):
  • بورس ایران به خرید و فروش سهام شرکت‌های ایرانی، اوراق قرضه، اوراق مشارکت، صکوک، و مشتقات مالی اختصاص دارد.
  • معامله در بورس ایران بیشتر به سرمایه‌گذاری در سهام شرکت‌ها و تأمین مالی پروژه‌های داخلی مرتبط است.
  • ابزارهای مالی معمولاً تحت نظارت دقیق سازمان بورس و اوراق بهادار ایران قرار دارند و برای سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت مناسب‌تر هستند.
• فارکس (Forex):
  • بازار فارکس یکی از بازار های مالی بین‌المللی است که در آن ارزهای مختلف دنیا خرید و فروش می‌شود. این بازار به معامله‌گران این امکان را می‌دهد که ارزهای کشورهای مختلف را در مقابل یکدیگر معامله کنند.
  • فارکس بازار بسیار بزرگ و مایع (liquid) است و ۲۴ ساعت در روز، پنج روز در هفته فعالیت دارد.
  • بیشتر معاملات در فارکس مربوط به معاملات کوتاه‌مدت است و به دلیل نوسانات زیاد، برای معامله‌گران فعال و کوتاه‌مدت مناسب است.
• کریپتوکارنسی (Cryptocurrency):
  • بازار ارزهای دیجیتال به خرید و فروش رمزارزهایی مانند بیت‌کوین (Bitcoin)، اتریوم (Ethereum)، ریپل (Ripple) و سایر ارزهای دیجیتال اختصاص دارد.
  • برخلاف بورس و فارکس، بازار کریپتو بدون مرز است و در سطح جهانی فعالیت می‌کند.
  • این بازار به دلیل ماهیت غیرمتمرکز و جدید بودن، بیشتر برای سرمایه‌گذاران با ریسک‌پذیری بالا مناسب است و نوسانات آن بسیار زیاد است.

نظارت و تنظیم قوانین

• بورس ایران:
  • بورس ایران تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار ایران است که قوانین و مقررات خاص خود را برای بازار سهام و سایر ابزارهای مالی تعیین می‌کند.
  • نظارت و مقررات در بورس ایران نسبت به برخی بازارهای جهانی بیشتر است و محدودیت‌های خاصی برای سرمایه‌گذاران خارجی وجود دارد.
• فارکس:
  • بازار فارکس به دلیل ویژگی‌های بین‌المللی و حجم بالای معاملات، تحت نظارت یک سازمان مرکزی یا دولتی خاص قرار ندارد. با این حال، در بسیاری از کشورها نظارت‌هایی از سوی مقامات محلی روی کارگزاران فارکس انجام می‌شود.
  • به دلیل عدم وجود یک نهاد واحد نظارتی، بازار فارکس ممکن است با ریسک‌هایی مانند کلاهبرداری و فعالیت‌های غیرقانونی روبه‌رو باشد.
• کریپتوکارنسی:
  • ارزهای دیجیتال به طور کلی تحت نظارت و قوانین جهانی واحدی قرار ندارند. هر کشور ممکن است قوانین خاص خود را برای رمزارزها داشته باشد.
  • ماهیت غیرمتمرکز و فاقد مقررات بودن بازار کریپتو باعث می‌شود که ریسک‌های بیشتری از جمله کلاهبرداری و تغییرات ناگهانی قیمت‌ها در این بازار وجود داشته باشد.

زمان معاملات و نقدشوندگی

• بورس ایران:
  • بورس تهران تنها در ساعات کاری ایران فعال است (از ۹ صبح تا ۱۲:۳۰ بعد از ظهر).
  • نقدشوندگی در بورس ایران ممکن است نسبت به برخی بازارهای جهانی کمتر باشد، به ویژه در سهام شرکت‌های کوچک‌تر.
• فارکس:
  • فارکس ۲۴ ساعت شبانه‌روز، پنج روز در هفته فعال است و معاملات در آن در تمام نقاط مختلف دنیا انجام می‌شود.
  • نقدشوندگی بالا یکی از ویژگی‌های برجسته فارکس است؛ زیرا حجم معاملات آن بسیار زیاد است و شما در هر زمانی می‌توانید خرید و فروش انجام دهید.
• کریپتوکارنسی:
  • بازار کریپتو ۲۴ ساعته و ۷ روز هفته فعال است.
  • به دلیل جهانی بودن و محبوبیت روزافزون، نقدشوندگی در بازار کریپتو نیز نسبتاً بالا است، اما ممکن است برای برخی از ارزهای دیجیتال کوچک‌تر، نقدشوندگی پایین‌تر باشد.

ریسک و نوسانات

• بورس ایران:
  • بورس ایران معمولاً دارای نوسانات کمتری نسبت به بازار های مالی جهانی است، اما هنوز هم تحت تأثیر عوامل داخلی مانند تصمیمات دولتی و تحولات اقتصادی قرار دارد.
  • سرمایه‌گذاری در بورس ایران بیشتر به عنوان یک گزینه بلندمدت برای افرادی که به دنبال سود پایدار هستند، شناخته می‌شود.
• فارکس:
  • فارکس به دلیل نوسانات زیاد در بازار ارزها می‌تواند برای معامله‌گران حرفه‌ای و فعال جذاب باشد.
  • با این حال، نوسانات می‌تواند به سرعت منجر به زیان‌های سنگین شود.
• کریپتوکارنسی:
  • بازار رمزارزها به دلیل ماهیت جدید و غیرمتمرکز خود، بسیار نوسانی است.
  • قیمت ارزهای دیجیتال مانند بیت‌کوین و اتریوم ممکن است در یک روز تغییرات زیادی داشته باشد که می‌تواند سودهای عظیمی به دنبال داشته باشد، اما ریسک‌های بسیار بالایی هم دارد.

دسترسی و مخاطبان

• بورس ایران:
  • برای سرمایه‌گذاری در بورس ایران، نیاز به داشتن حساب در یکی از کارگزاری‌های ایرانی است و بیشتر مخاطبان آن ایرانی‌ها هستند.
  • محدودیت‌هایی برای سرمایه‌گذاران خارجی در بورس ایران وجود دارد.
• فارکس:
  • فارکس به طور جهانی در دسترس است و می‌توان از هر نقطه از جهان با دسترسی به اینترنت وارد آن شد.
  • مخاطبان این بازار بیشتر سرمایه‌گذاران فعال و حرفه‌ای هستند.
• کریپتوکارنسی:
  • بازار کریپتو نیز در سطح جهانی قابل دسترس است و برای همه کسانی که به اینترنت دسترسی دارند، باز است.
  • در این بازار هیچ مرز جغرافیایی وجود ندارد و کاربران از تمام دنیا می‌توانند در آن فعالیت کنند.

هزینه‌های معاملات

• بورس ایران:
  • هزینه‌های معاملات در بورس ایران معمولاً شامل کارمزد کارگزاری و برخی هزینه‌های قانونی است که نسبت به برخی بازارهای جهانی ممکن است کمتر باشد.
• فارکس:
  • در فارکس، هزینه‌های معاملاتی عمدتاً از طریق اسپرد (spread) و کمیسیون‌ها محاسبه می‌شود. این هزینه‌ها ممکن است بسته به کارگزار و نوع حساب متفاوت باشد.
• کریپتوکارنسی:
  • در بازار کریپتو، هزینه‌های معاملات معمولاً شامل کارمزد شبکه و کارمزد صرافی‌ها است که بسته به نوع ارز دیجیتال و پلتفرم متفاوت است.

نتیجه‌گیری:

• بورس ایران بیشتر برای افرادی که به دنبال سرمایه‌گذاری بلندمدت و پایدار در شرکت‌های داخلی هستند مناسب است.
• فارکس یک بازار جهانی با نقدشوندگی بالا است که برای معامله‌گران فعال و کوتاه‌مدت جذاب است.
• کریپتوکارنسی به عنوان یک بازار جدید و نوسانی، برای سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر و کسانی که به دنبال فرصت‌های نوین در بازارهای دیجیتال هستند، مناسب است.

هرکدام از این بازارها ویژگی‌های خاص خود را دارند و بسته به میزان ریسک‌پذیری، اهداف سرمایه‌گذاری و شرایط فردی، انتخاب یکی از آن‌ها می‌تواند مناسب باشد.

نوشته شده در: دانشنامه کیوی ایندکس