فناوری بلاکچین به دلیل ویژگی‌های بی‌نظیر خود مانند تغییرناپذیری، امنیت بالا، شفافیت و حذف واسطه‌ها، به یکی از مهم‌ترین ابزارهای تحول دیجیتال تبدیل شده است. اما ذخیره‌سازی مستقیم داده‌ها در بلاکچین چالش‌های زیادی مانند هزینه‌های بالا، مصرف زیاد فضای بلاکچین و محدودیت‌های پردازشی دارد.
برای حل این مشکل، از تکنیکی به نام انکرینگ (Anchoring) استفاده می‌شود که به کاربران امکان می‌دهد بدون ذخیره‌سازی کل داده‌ها، اثباتی محکم از صحت و تغییرناپذیری آن‌ها در بلاکچین ثبت کنند. این روش به کمک توابع هش رمزنگاری‌شده انجام می‌شود و کاربردهای گسترده‌ای در حوزه‌های مختلف مانند مدارک دیجیتال، امنیت داده‌ها، زنجیره تأمین، رأی‌گیری الکترونیکی و مالکیت دارایی‌های دیجیتال دارد.
در ادامه، این مفهوم را به‌طور مفصل بررسی می‌کنیم.
در ادامه این مطالب را می خوانید:
انکرینگ در بلاکچین چیست؟
انکرینگ به معنای ثبت یک اثر دیجیتالی از داده‌ها در بلاکچین، بدون نیاز به ذخیره‌سازی کل داده‌ها است. در این روش، اطلاعات به‌طور مستقیم در بلاکچین ذخیره نمی‌شوند، بلکه یک مقدار هش رمزنگاری‌شده از داده‌ها در بلاکچین ثبت می‌شود که در آینده می‌توان از آن برای تأیید اعتبار و اصالت داده‌ها استفاده کرد.
چرا هش؟
هش یکتا است: هر داده، هش مخصوص به خود را دارد و کوچک‌ترین تغییر در داده، هش را کاملاً تغییر می‌دهد.
هش غیرقابل برگشت است: نمی‌توان از هش، داده‌ی اصلی را به دست آورد.
هش سبک است: برخلاف فایل‌های حجیم، هش حجم بسیار کمی دارد و می‌توان آن را به‌راحتی ذخیره کرد.
مثال ساده از انکرینگ
فرض کنید شما یک قرارداد مهم امضا کرده‌اید و می‌خواهید بدون ذخیره خود قرارداد، ثابت کنید که این سند در زمان مشخصی وجود داشته و تغییر نکرده است. شما می‌توانید:
- هش سند را تولید کنید (مثلاً با الگوریتم SHA-256).
- هش را در بلاکچین ثبت کنید تا برای همیشه غیرقابل تغییر بماند.
- در آینده، اگر کسی بخواهد صحت سند را بررسی کند، کافی است مجدداً هش آن را محاسبه کرده و با مقدار ذخیره‌شده در بلاکچین مقایسه کند.
نحوه عملکرد انکرینگ در بلاکچین
مراحل انجام انکرینگ
۱. ایجاد هش از داده‌ها
ابتدا داده موردنظر (مانند یک سند، تصویر، ویدئو، تراکنش مالی و…) توسط یک الگوریتم هشینگ مانند SHA-256، Keccak-256 یا Blake2b تبدیل به یک مقدار هش می‌شود.
این مقدار هش یک خروجی یکتا و ثابت برای آن داده است.
۲. ثبت هش در بلاکچین
هش محاسبه‌شده به‌عنوان یک تراکنش در بلاکچین عمومی مانند بیت‌کوین یا اتریوم یا بلاکچین خصوصی مانند هایپرلجر ثبت می‌شود.
این تراکنش به‌عنوان یک گواهی دیجیتال برای تأیید داده‌ها عمل می‌کند.
۳. اعتبارسنجی در آینده
هر زمان که لازم باشد، داده اصلی دوباره هش می‌شود و مقدار جدید با هش ذخیره‌شده در بلاکچین مقایسه می‌شود.
اگر دو مقدار هش یکسان باشند، یعنی داده دست‌نخورده و معتبر است.
چرا انکرینگ روش کارآمدی است؟
حفظ حریم خصوصی: داده‌های اصلی فاش نمی‌شوند.
کاهش هزینه‌ها: نیازی به ذخیره‌سازی حجم زیادی از داده‌ها روی بلاکچین نیست.
تأیید آسان و سریع: هر کسی می‌تواند به‌راحتی هش را بررسی کند و از صحت داده‌ها مطمئن شود.
مزایای انکرینگ در بلاکچین
تغییرناپذیری (Immutability)
هش ثبت‌شده در بلاکچین غیرقابل تغییر است و به‌عنوان یک سند دیجیتال همیشگی باقی می‌ماند.
افزایش امنیت و حریم خصوصی
اطلاعات حساس به‌طور مستقیم روی بلاکچین قرار نمی‌گیرند، بلکه فقط اثر دیجیتالی آن‌ها ثبت می‌شود.
صرفه‌جویی در هزینه و منابع بلاکچین
ذخیره هش‌ها به‌جای داده‌های کامل، باعث کاهش هزینه‌های ذخیره‌سازی و پردازش می‌شود.
قابل تأیید بودن برای همه افراد
بدون نیاز به سازمان‌های واسطه، هر فردی می‌تواند هش را بررسی کند و از صحت اطلاعات مطمئن شود.
پیشگیری از تقلب و جعل اطلاعات
با ثبت اثر دیجیتالی در بلاکچین، امکان تغییر و جعل اطلاعات از بین می‌رود.
چالش‌های انکرینگ در بلاکچین
هزینه‌های بالای تراکنش: ثبت هش در بلاکچین‌های عمومی مانند بیت‌کوین و اتریوم هزینه‌بر است، زیرا گس فی بسته به ترافیک شبکه متغیر است. راه‌حل‌هایی مانند استفاده از بلاکچین‌های ارزان‌تر (مانند Polygon) یا فناوری‌های لایه دوم می‌توانند این مشکل را کاهش دهند.
وابستگی به داده‌های خارجی: هش ذخیره‌شده بدون داده اصلی بی‌ارزش است. اگر داده از بین برود، تأیید آن ممکن نیست. استفاده از سیستم‌های ذخیره‌سازی غیرمتمرکز مانند IPFS و Arweave می‌تواند این مشکل را حل کند.
مقیاس‌پذیری محدود: ثبت تعداد زیادی هش می‌تواند باعث کندی شبکه شود. راه‌حل‌هایی مانند Merkle Trees یا استفاده از بلاکچین‌های سریع‌تر مانند Solana می‌توانند این چالش را کاهش دهند.
مسائل قانونی و حقوقی: در برخی کشورها، ثبت هش در بلاکچین ممکن است اعتبار قانونی نداشته باشد. برای حل این موضوع، لازم است چارچوب‌های حقوقی جدیدی برای پذیرش انکرینگ توسعه داده شود.
حملات امنیتی: بلاکچین‌های کوچک‌تر در برابر حملات ۵۱٪ آسیب‌پذیرند. استفاده از بلاکچین‌های ایمن‌تر مانند بیت‌کوین و ترکیب چندین بلاکچین می‌تواند ریسک را کاهش دهد.
کاربردهای انکرینگ در بلاکچین
ثبت اسناد و مدارک: سازمان‌ها می‌توانند اسناد حقوقی، قراردادها و مدارک رسمی را هش کرده و در بلاکچین ثبت کنند. این روش از هرگونه دستکاری، جعل و حذف اطلاعات جلوگیری می‌کند.
زنجیره تأمین: شرکت‌ها می‌توانند با ثبت اطلاعات محصول در بلاکچین، از شفافیت و اصالت کالاها اطمینان حاصل کنند. مصرف‌کنندگان نیز می‌توانند مسیر تولید و حمل کالا را ردیابی کنند.
صنعت سلامت: سوابق پزشکی بیماران می‌تواند از طریق انکرینگ به‌صورت محرمانه و تغییرناپذیر ثبت شود، بدون اینکه داده‌های حساس فاش شوند.
انتخابات الکترونیکی: با ثبت هش آرای دیجیتال، می‌توان از شفافیت و تغییرناپذیری نتایج رأی‌گیری اطمینان حاصل کرد و تقلب را کاهش داد.
مالکیت دیجیتال: در NFTها و دارایی‌های دیجیتال، انکرینگ برای تأیید اصالت و جلوگیری از جعل آثار هنری و محتواهای دیجیتالی استفاده می‌شود.
آینده انکرینگ در بلاکچین
افزایش پذیرش در صنایع مختلف: با رشد آگاهی درباره بلاکچین، انتظار می‌رود که انکرینگ در حوزه‌هایی مانند حقوق، سلامت، زنجیره تأمین و امور مالی بیشتر مورد استفاده قرار گیرد. شرکت‌ها به دنبال راه‌هایی برای افزایش شفافیت و کاهش تقلب از طریق این فناوری هستند.
توسعه بلاکچین‌های مقیاس‌پذیر: پروژه‌هایی مانند Ethereum 2.0، Solana و Layer 2 solutions می‌توانند مشکلات هزینه و سرعت را حل کرده و انکرینگ را به گزینه‌ای کاربردی‌تر تبدیل کنند.
یکپارچگی با هوش مصنوعی و اینترنت اشیا (IoT): ترکیب بلاکچین با دستگاه‌های هوشمند و الگوریتم‌های AI می‌تواند روندهای خودکار تأیید داده‌ها را بهبود دهد و امنیت بیشتری فراهم کند.
افزایش پذیرش قانونی: کشورها و سازمان‌های بین‌المللی در حال تدوین قوانین و استانداردهایی برای پذیرش حقوقی انکرینگ هستند. این تغییرات می‌توانند اعتبار بیشتری به اسناد دیجیتال ببخشند.
گسترش ذخیره‌سازی غیرمتمرکز: استفاده از راهکارهایی مانند IPFS و Arweave باعث خواهد شد که داده‌های هش‌شده ایمن‌تر ذخیره شوند و خطر از بین رفتن داده‌ها کاهش یابد.
افزایش امنیت و کاهش حملات: با پیشرفت الگوریتم‌های رمزنگاری و مدل‌های جدید اجماع مانند Proof of Stake و ZK-Rollups، بلاکچین‌ها امن‌تر خواهند شد و احتمال حملات به حداقل می‌رسد.
با این پیشرفت‌ها، انکرینگ به‌عنوان یک فناوری کلیدی برای ثبت و حفاظت از داده‌ها در آینده نقش بسیار پررنگ‌تری ایفا خواهد کرد.
جمع‌بندی
انکرینگ در بلاکچین یک فناوری قدرتمند است که امکان تأیید صحت و تغییرناپذیری داده‌ها را بدون نیاز به ذخیره مستقیم آن‌ها فراهم می‌کند. این مفهوم در بسیاری از صنایع از جمله اسناد دیجیتال، زنجیره تأمین، سلامت، رأی‌گیری و مالکیت دیجیتال کاربرد دارد. با افزایش پذیرش بلاکچین، انکرینگ به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای امنیتی در دنیای دیجیتال شناخته خواهد شد.
نوشته شده در : دانشنامه کیوی ایندکس
